พระปรางค์วัดอรุณราชวราราม มหาธาตุประจำพระนครแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ landmark สำคัญของกรุงเทพมหานครสถาปัตยกรรมอันโดดเด่นตั้งตระหง่านริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยา มองเห็นได้จากระยะไกล และเป็นภาพจำของประเทศไทยในสายตาชาวโลก นอกจากที่จะเป็นสถาปัตยกรรมศักดิ์สิทธิ์เป็นที่เคารพบูชาของพุทธศาสนิกชน มีองค์ประกอบทางศิลปกรรมที่ประณีตงดงาม และเป็นสถานในการประกอบพระราชพิธีสำคัญของไทยที่สืบทอดมาอย่างยาวนานอย่างขบวนพยุหยาตราทางชลมารค พระปรางค์วัดอรุณฯ ยังคงมีบทบาทในฐานะภาพลักษณ์อันสำคัญของประเทศไทยทุกยุคสมัย ปรากฎภาพอยู่ในสื่อต่างๆ รอบตัวกลมกลืนกับไปวิถีชีวิตของคนไทย ตัวอย่างเช่น ใช้เป็นภาพของเหรียญกษาปณ์ ใช้เป็นตราสัญลักษณ์ของบริษัทหรือองค์กรต่างๆ เป็นรูปในดวงตราไปรษณียากร เป็นฉากหลังของละครและภาพยนตร์ทั้งไทยและต่างประเทศ ตลอดจนเป็นแรงบันดาลใจให้เหล่าศิลปินไทยรุ่นใหม่สร้างสรรค์งานศิลปะ ทำให้พระปรางค์วัดอรุณราชวรารามในปัจจุบันกลายเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมร่วมสมัยสำหรับคนรุ่นใหม่ เพิ่มเติมจากการเป็นศาสนสถานศักดิ์สิทธิ์ของพระนคร
รู้หรือไม่ ภาพพระปรางค์วัดอรุณถูกนำมาใช้ประโยชน์อื่นนอกเหนือจากเป็นสถาปัตยกรรมในพระพุทธศาสนา เริ่มขึ้นในสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 ในงาน “สยามรัฐพิพิธภัณฑ์” พ.ศ. 2468 โดยเป็นส่วนหนึ่งของภาพสถานที่สำคัญในกรุงเทพมหานคร เพื่อประชาสัมพันธ์ภาพลักษณ์ประเทศไทยในหนังสือนำชมของงาน นับเป็นครั้งแรกที่ชาวต่างประเทศได้เห็นและรู้จักประเทศไทยผ่านภาพถ่ายพระปรางค์วัดอรุณ
ตราสัญลักษณ์รูปพระปรางค์วัดอรุณ
พระปรางค์วัดอรุณถูกนำมาใช้เป็นตราสัญลักษณ์ของหน่วยงานราชการ องค์กร บริษัท ในไทยมากมายใกล้ตัวเรากว่าที่คิดอย่างเช่น ตราสัญลักษณ์ของการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยที่ใช้คู่กับเรือสุพรรณหงษ์ ที่ได้แรงบันดาลใจจากฉากหนึ่งในภาพยนตร์เรื่อง “Around the World in 80 Days” ฉายในปี ค.ศ. 1956 เป็นฉากที่คณะเดินทางได้เดินทางมาเยือนประเทศไทย โดยปรากฏฉาก “เรือพระที่นั่งสุพรรณหงส์” พร้อมฝีพายและเจ้าหน้าที่บนเรือพระที่นั่งแต่งเครื่องแต่งกายเต็มยศ เรือพระที่นั่งลอยลำอยู่บนแม่น้ำเจ้าพระยา ด้านหน้าท่าราชวรดิฐ โดยมีฉากหลังเป็นพระที่นั่งราชกิจวินิจฉัย และพระบรมมหาราชวัง อีกฉากหนึ่งเป็นฉาก “พระปรางค์วัดอรุณฯ” เป็นภาพแบบย้อนแสง (Silhouette) ที่ด้านหลังของพระปรางค์ปรากฏท้องฟ้าทอแสงยามอาทิตย์อัสดง (ที่มา : https://www.silpa-mag.com/history/article_78289 ) กลายเป็นสัญลักษณ์สำคัญว่าได้เดินทางมาถึงประเทศไทยแล้ว เมื่อภาพดังกล่าวปรากฏสู่สายตาชาวโลกผ่านภาพยนตร์ เป็นที่มาของตราประจำองค์การส่งเสริมการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (อ.ส.ท.) นำมาใช้ในปี พ.ศ. 2502 และต่อมาได้ดัดแปลงตราสัญลักษณ์อีกครั้งเมื่อเปลี่ยนชื่อเป็น การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) ในปี พ.ศ. 2522
อาคเนย์กลุ่มธุรกิจประกันและการเงิน ใช้กลุ่มพระปรางค์ของวัดอรุณเป็นตราสัญลักษณ์ประจำองค์การนับตั้งแต่เริ่มก่อตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2489 จนถึงปัจจุบัน และยังให้การสนับสนุนการจัดทำหนังสือชุด “อัศจรรย์วัดอรุณ” ที่มีเนื้อหาถ่ายทอดความรู้เกี่ยวกับสถาปัตยกรรมและงานศิลปะที่ประดับตกแต่งภายในวัด เพื่อให้คนไทยตระหนักและร่วมอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมและสถาปัตยกรรมของประเทศ
(ที่มา : https://www.innwhy.com/seic-260761/#:~:text=โดยอาคเนย์ได้ใช้รูป,และบุคคลทั่วไปที่สนใจ https://www.ryt9.com/s/prg/3111786)
ดวงตราไปรษณียากร
การนำพระปรางค์วัดอรุณมาใช้กับดวงตราไปรษณียากรหรือแสตมป์มีขึ้นครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2448 (ร.ศ. 124) นับว่าวัดอรุณราชวรารามหรือวัดแจ้ง เป็นวัดแห่งแรกที่ปรากฏภาพบนแสตมป์ไทย เรียกว่า “แสตมป์ชุดวัดแจ้ง” โดยศาสตราจารย์เซซาเร แฟรโร (Cesare Ferro) ชาวอิตาเลียน ได้ออกแบบแสตมป์ชุดนี้ขึ้นในรูปแบบที่แตกต่างจากเดิมที่มักเป็นภาพพระมหากษัตริย์เท่านั้น แต่แสตมป์ชุดนี้มีรูปเด็กผมจุกเชิญกรอบพระบรมฉายาสาทิสลักษณ์พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) ที่ซุ้ม และมีพระปรางค์วัดอรุณราชวรารามริมแม่น้ำเจ้าพระยาเป็นฉากหลัง
(ที่มา : https://www.museumsiam.org/km-detail.php?CID=177&CONID=6048)
ต่อมาในปี พ.ศ. 2502 ได้ปรากฏภาพพระปรางค์วัดอรุณราชวรารามอีกครั้ง บน “แสตมป์ชุดที่ระลึกกีฬาแหลมทอง” ชนิดราคา 2 บาท เป็นภาพเรือพระที่นั่งสุพรรณหงส์และพระปรางค์วัดอรุณราชวราราม
ในปี พ.ศ. 2503 ปรากฏภาพพระปรางค์วัดอรุณราชวรารามบนแสตมป์สองชุด ชุดแรกคือ “แสตมป์ชุดที่ระลึกปีสากลแห่งผู้ลี้ภัย” เป็นภาพพระปรางค์วัดอรุณราชวรารามกับเครื่องหมายปีสากลแห่งผู้ลี้ภัยบริเวณมุมซ้ายด้านบน สำหรับภาพพระปรางค์นับว่าชัดเจนบริเวณกลางภาพ ทั้งยังเด่นชัดที่สุดเท่าที่เคยปรากฏบนดวงแสตมป์ ออกแบบโดย นายเกลา แสงชูโต (กรมไปรษณีย์โทรเลข)
ปี พ.ศ. 2503 “แสตมป์ชุดที่ระลึกราชประชาสมาสัย” ออกวางจำหน่าย เป็นภาพซุ้มประตู ที่มองผ่านเข้าไปเห็นพระปรางค์วัดอรุณราชวราราม ผู้ออกแบบคือ หม่อมหลวงปุ้ม มาลากุล (กรมไปรษณีย์โทรเลข) ซึ่งราชประชาสมาสัยนั้น หมายถึง พระราชาและประชาชนย่อมพึ่งพาอาศัยกัน ก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2501 โดยพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (รัชกาลที่ 9) ทรงตั้งพระทัยมั่นพระราชทานสิ่งของจำเป็นสำหรับพสกนิกรผู้ยากจนทั้งในเมือง ชนบท ชนกลุ่มน้อย และทุกศาสนา ล้วนได้รับพระมหากรุณาธิคุณโดยถ้วนหน้าผ่านบริการสาธารณะ ทั้งด้านอาหาร น้ำดื่ม น้ำใช้ การศึกษา การทำกิน และการสาธารณสุข นำมาซึ่งคุณภาพชีวิต
(ที่มา : http://www.stampthailand.com/product/7062/)
ในปี พ.ศ. 2509 “แสตมป์ชุดที่ระลึกงานแสดงสินค้านานาชาติแห่งเอเชีย ครั้งที่ 1 พ.ศ. 2509” ออกวางจำหน่าย เป็นภาพสัญลักษณ์งานแสดงสินค้านานาชาติแห่งเอเชีย ครั้งที่ 1 มีรูปพระวิษณุกรรมยืนอยู่กลางแผนที่ทวีปเอเชีย ประดับด้วยช่อชัยพฤกษ์เหนือพระปรางค์วัดอรุณราชวราราม และสิ่งก่อสร้างแบบศิลปะไทย ออกแบบโดย นายจุลจิตร สิงหเสนี (กรมเศรษฐสัมพันธ์ กระทรวงพาณิชย์) โดยพระปรางค์วัดอรุณราชวรารามเป็นสัญลักษณ์สำคัญในงานแสดงสินค้าระดับทวีปที่จัดเป็นครั้งแรก แม้จะเป็นเพียงภาพแสตมป์ แต่นักออกแบบก็ได้เลือกพระปรางค์วัดอรุณราชวรารามมาใช้สำหรับงานมหกรรมนานาชาติทางด้านเศรษฐกิจ การค้าการขาย ครั้งสำคัญนี้ด้วย
แสตมป์ที่มีภาพพระปรางค์วัดอรุณยังมีอีกหลายชุดเรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน ล่าสุดคือชุด “ปีใหม่ 2566” เป็นภาพกราฟิกสีสันสดใสถ่ายทอดบรรยากาศการเคานต์ดาวน์ฉลองปีใหม่ของแต่ละภูมิภาค โดยนำภูมิสัญลักษณ์ (landmark) และเอกลักษณ์ที่โดดเด่นของแต่ละภาคมาแสดงไว้บนแสตมป์ ซึ่งสำหรับภาคกลางใช้ภาพรถไฟฟ้า และพระปรางค์วัดอรุณราชวราราม
ที่มา : https://www.gcc.go.th/?p=93516 https://www.thailandpost.co.th/un/article_detail/article/11/25217
